Cennet'e Giden Yol: Hazreti Dıhye

Dıhyetü’l-Kelbî (R.A.)

<div>
<div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiX-8p6s8S5IJGVZ7aZWySpYs2dgnrCUt3sMkSvGkPg_eWk55Pha4vI2LizFnTaJpHt1j5bMN1PajhAhSOiwQ96V5Eano2wNdfcLSDtMbEd45uZq9-KGrtSHlv8nPUiTevWah-hJ9e3Vm1w/s1600/Sahabeler53.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiX-8p6s8S5IJGVZ7aZWySpYs2dgnrCUt3sMkSvGkPg_eWk55Pha4vI2LizFnTaJpHt1j5bMN1PajhAhSOiwQ96V5Eano2wNdfcLSDtMbEd45uZq9-KGrtSHlv8nPUiTevWah-hJ9e3Vm1w/s1600/Sahabeler53.jpg" width="640" /></a></div>
 
Hz. Dıhye, Medineliydi. Asıl ismi “Dıhye bin Halife” idi. Fakat o, 
“Dıhyetü’l-Kelbî” ismiyle meşhur olmuştu. Sima olarak Ashâbın en güzel 
olanıydı. Cebrail birkaç defa Peygamberimize onun suretinde geldi. 
Sahabiler onu gördükleri zaman Dıhye mi, yoksa Cebrail mi olduğunu ayırt
 edemezlerdi. 
 
Dıhye ticaretle uğraşırdı. Müslüman olmadan önce de Resûlullah’a 
muhabbet duyar, her gelişinde ona bir hediye getirirdi. Fakat 
Peygamberimiz, “Eğer benim gerçekten memnun olmamı istiyorsan Müslüman 
ol da, cehennem ateşinden kurtul.” buyurarak onu İslamiyet’e davet 
ederdi. 
 
Bedir Gazası’ndan sonraydı… Cebrail (a.s.), Dıhye’nin Müslüman 
olacağını müjdeledi. Çok geçmeden Dıhye geldi. Peygamberimiz ona olan 
iltifatını açıkça göstermek maksadıyla mübarek sırtından hırkasını 
çıkardı, üzerine oturması için uzattı. Dıhye hırkayı aldı, öptü, 
katladı, başının üzerine koydu. Sonra da Kelime-i Şehadet getirerek 
Müslüman oldu. 
 
Hz. Dıhye bundan sonra Peygamberimizle birlikte bütün gazalara 
iştirak etti. Hicret’in 7. yılında ise Bizans İmparatoru Herakliyus’a 
elçi olarak gönderildi. Bu imparatoru İslam’a davet etti. Dıhye’nin 
elinde Peygamberimizin davet mektubu vardı. 
 
Dıhye (r.a.) daha önce birkaç defa seyahate çıktığı için başka 
ülkelerde nasıl hareket edileceğini çok iyi biliyordu. Verilen vazifenin
 ehemmiyetini ve büyük bir dikkat gerektirdiğinin de şuurundaydı. Birçok
 insanın Müslüman olması veya İslamiyet’i reddetmesi kendisine 
bağlıydı. Bu sebeple ihtiyatlı hareket etmesi gerekiyordu. 
 
Uzun ve yorucu bir yolculuktan sonra Hz. Dıhye, hükümdarın bulunduğu 
Kudüs’e vardı. Kudüs halkı, hükümdarın huzuruna çıkmadan önce kendisine 
bazı tavsiyelerde bulundular. “Hükümdarın huzuruna çıktığında, 
kendisini görür görmez hemen yere kapan, izin vermedikçe de başını 
yerden kaldırma.” dediler. 
 
Dıhye (r.a.), Müslüman olduktan sonra sadece Allah’a secde etmişti. 
Artık O’ndan başkası kim olursa olsun secde edemezdi. “Ben bunu asla 
yapamam! Allah’tan başkasına da secde etmem.” dedi. Böyle yapmadığı 
takdirde hükümdarın mektubunu almayacağını söyledilerse de, Dıhye buna 
kesinlikle razı olmadı. Bunun üzerine başka bir tavsiyede bulundular. 
“Sen mektubunu hükümdann tahtının üzerine koy.  
 
Hükümdar onu alınca 
mektubun sahibini çağırır.” dediler. Hz. Dıhye bunu kabul etti.  
 
“İşte, 
bu olur.” dedi. Denileni yaptı. Biraz sonra hükümdar mektubu aldı. 
Arapça olduğunu görünce tercüman çağırttı ve okuttu. Sonra da o sırada 
orada bulunan Ebû Süfyân’ı huzuruna çağırttı. Ona Peygamberimiz 
hakkında birçok sual sordu. Ebû Süfyân o sırada Müslüman olmamıştı. 
Fakat hükümdarın bütün sorularını doğru olarak cevaplandırdı. Kendisi bu
 hususta şöyle der: 
 
“Vallahi onun hakkında bana sorulanlar hususunda söyleyeceğim yalanı
 arkadaşlarımın orada burada anlatmalarından korkmasaydım, muhakkak 
yalan söylerdim!” 
 
Herakliyus, Peygamberimiz hakkındaki suallerine aldığı her cevaptan 
sonra, “Zaten peygamberler böyledir.” diyordu. Mektup gönderen zatın 
“son peygamber” olduğuna kesin olarak inanmıştı. 
 
Dıhye (r.a.), Herakliyus’un kalbinin İslamiyet’e iyice ısındığını 
görünce ümitlendi. Onu İslamiyet’i kabul etmeye davet etti. Tebliğ 
usulünü iyi biliyordu. Zaten Resûlullah da onu bu liyakati için 
görevlendirmişti. Şöyle dedi: 
 
“Beni sana gönderen zat, senden hayırlıdır. Sen benim sözlerimi alçak
 gönüllülükle dinle. Verilen öğüdü kabul et. Bunu yaparsan öğüdü 
anlarsın. Öğüt kabul etmezsen insaflı olmazsın.” 
 
Sonra da, “Mesih İsâ namaz kılar mıydı?” diye sordu. Hükümdar, 
“Evet.” dedi. Dıhye (r.a.), “Öyle ise ben seni, Mesih’in Kendisi için 
namaz kılmış olduğu Allah’a imana davet ediyorum. Ben seni daha Mesih 
annesinden doğmadan önce gökleri ve yeri yaratıp idare etmekte olan 
Allah’a davet ediyorum. Ben seni, Mûsâ’nın, ondan sonra da İsâ’nın 
geleceğini haber verip müjdelediği ümmi Peygamber’e iman etmeye davet 
ediyorum. Şayet sen bu hususta bir şey biliyor, dünya ve ahiret 
saadetini elde etmek istiyorsan onları hatırla. Aksi takdirde ahiret 
saadetin elinden gider. Dünyada da şirk ve inkâr karanlığı içinde 
kalırsın. Şunu da iyi bil ki, Rabb’in olan Allah, diktatörleri helak 
edici ve nimetleri de değiştiricidir.” 
 
Herakliyus, Peygamberimize inanıyordu. Fakat saltanatından korktuğu için imanını açıklayamıyordu. Bunu şu sözleriyle ifade etti: 
 
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhj9YPZgxWTTYUORGKkeBYLnnp9yU9XRLUXBsy1-AQELd_IOvA_qkIrC9A_FoVtzCYaYMCBHWKHMIi3_v3IFsy2ppdQH0K8kC7e5t63qEnKGv6FmeFcGw5NVrdAzIzgjUcgLDCDSqKWiVHj/s1600/DihyetulKelbiHz.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="258" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhj9YPZgxWTTYUORGKkeBYLnnp9yU9XRLUXBsy1-AQELd_IOvA_qkIrC9A_FoVtzCYaYMCBHWKHMIi3_v3IFsy2ppdQH0K8kC7e5t63qEnKGv6FmeFcGw5NVrdAzIzgjUcgLDCDSqKWiVHj/s1600/DihyetulKelbiHz.jpg" width="320" /></a></div>
“Allah senin iyiliğini versin, seni rahmetine erdirsin! Ben iyi 
biliyorum ki, senin yanından geldiğin kimse, Allah tarafından 
gönderilmiş bir peygamberdir. Zaten biz onun gelmesini bekleyip 
duruyorduk. Kitaplarımızda onun ismini ve vasıflarını yazılı bulmuştuk.
 Fakat ben hayatım hakkında Rumlardan korkuyorum! Eğer halkımdan emin 
olsaydım, her türlü güçlüğe katlanarak ona tabi olur, hizmet ederdim. 
Sen şimdi Dağatır’a git. O, Hıristiyan âlimlerinin büyüklerindendir. Onu
 da İslamiyet’e davet et.” 
 
Zaten Peygamberimiz, Uskuf Dağatır’a da bir mektup yazmıştı. Hz. 
Dıhye vakit geçirmeden Dağatır’a gitti. Peygamberimizin mektubunu 
takdim etti. Peygamberimiz mektubunda onu İslamiyet’e davet ediyor ve 
şöyle diyordu: 
 
“İman edenlere selam olsun! Şüphe yok ki, Meryem oğlu İsâ, Allah’ın 
Meryem’e ilka eylediği pak ve temiz kelimesidir. Ben, Allah’a, Allah 
tarafından bize indirilenlere, İbrâhim’e, İsmail’e, İshak’a, Yakub’a, 
bunların torunlarına indirilenlere, Mûsâ ve İsâ’ya verilenlere ve bütün 
Peygamberlere Rab’leri katından verilenlere inanırım. Biz onlardan 
hiçbirini diğerinden ayırt etmeyiz. Hepsinin peygamber olduğuna 
inanırız. Biz Allah’ın emirlerine boyun eğen Müslüman’larız. Selam, 
doğru yola tabi olanlara olsun!” 
 
Uskuf Dağatır âlim biriydi ve Bizans’ın başpatriğiydi. Kitaplarından 
son peygamberin çıkacağını öğrenmiş, vasıflarını okumuştu. Mektubu 
okur okumaz, “Allah’a yemin ederim ki, senin efendin, Allah’ın 
gönderdiği peygamberdir. Biz onun ismini ve vasıflarını biliyorduk.” 
dedi ve tereddüt göstermeden iman etti. Sonra da bir odaya geçti ve 
üzerindeki siyah elbiseleri çıkardı, beyaz bir elbise giydi. Artık kara 
elbiselerin, kara düşüncelerin yeri kalmamıştı. Öyle ise beyazlara, 
aydınlıklara bürünmek gerekiyordu. 
 
Başpatrik evine kapandı ve hiç dışarı çıkmaz oldu. Dıhye de (r.a.) 
onu yalnız bırakmıyor, sık sık ziyaretine gidiyordu. “Uskuf Dağatır” 
ismindeki başpatrik, o pazar, kilisedeki âyine iştirak etmedi. Bu 
arada halk, başpatrikteki bu değişiklikten haberdar olmuştu. 
 
Kızgın ve bağnaz Rumlar, başpatriğin evinin etrafını çevirdiler, 
hiddetle ve şiddetle bağırarak başpatriğin kendilerine hitap etmesini 
istediler. Ama artık Uskuf Dağatır onların başpatriği değil, Ahir Zaman
 Peygamberi’nin bir ümmeti olmuştu ve onun yakın dostlarından 
Dıhyetü’l-Kelbî ile belki de son konuşmalarını ve görüşmelerini 
yapmaktaydı. 
 
Uskuf, Resûl-i Ekrem’e (a.s.m.) hitaben bir mektup yazmıştı. Dıhye’ye (r.a.) verdi: 
“Bu mektubu al, efendimize git ve ona selamımı söyle. Allah’tan başka
 ilah olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Peygamber’i olduğuna şehadet 
ettiğimi kendisine haber ver. 
 
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLB4L7aI6Et4BC4ildQBICNOkhsfsERu_TRuPgEJizYMTLTs65hNv06AgaAw8FkPb8fiDLpvDtODHH7OQis-_C4jGlwhMERmxdSGKE4JnMtO6z_eUSGmNqWHK_gVmVJogSchFVGn1uoZPZ/s1600/bisnes-abdul-rahman-bin-auf-1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLB4L7aI6Et4BC4ildQBICNOkhsfsERu_TRuPgEJizYMTLTs65hNv06AgaAw8FkPb8fiDLpvDtODHH7OQis-_C4jGlwhMERmxdSGKE4JnMtO6z_eUSGmNqWHK_gVmVJogSchFVGn1uoZPZ/s1600/bisnes-abdul-rahman-bin-auf-1.jpg" width="400" /></a></div>
Ben ona iman ettim, onu tasdik ettim ve 
ona tabi oldum. Fakat gördüğün gibi, bu adamlar bunu inkâr ediyorlar. Bu
 gördüklerini de aynen efendimize anlat.” 
Dışardaki kızgın kalabalık, Dağatır’ın Dıhye ile (r.a.) görüştüğünü sezmişlerdi. Şöyle bağırıyorlardı: 
 
“Ya o çıkar ya da biz içeriye geliriz! Bu Arap geldiğinden beri biz sendeki değişikliği görüyor ve senden hoşlanmıyoruz zaten…” 
 
Uskuf Dağatır, Dıhye’yi gönderdikten sonra, üstünde beyaz elbiseleri 
ve elinde âsası ile halkın huzuruna çıktı. En küçük bir pervası yoktu. 
Belki öldürüleceğini, şehit olacağını biliyordu. Ama artık ehemmiyeti 
yoktu. Çünkü Âhir Zaman Peygamberi’ne ümmet olmuştu. Halka şöyle hitap 
etti. 
 
“Ey Rum cemaati! Bize Ahmed Peygamber’den bir mektup geldi. Bizi 
Allah’a imana davet ediyor. Ben şehadet ederim ki, Allah’tan başka ilah
 yoktur. Ahmed de O’nun kulu ve Resûlüdür.” dedi. 
 
Halk, yaydan fırlayan ok gibi hep birlikte onun üzerine saldırdılar. 
Ve o mübarek zatı şehit etmeden bırakmadılar. Bundan sonra Hz. Dıhye 
tekrar hükümdarın yanına gitti.  
 
Durumu haber verdi. Hükümdar, “Ben 
sana, hayatımız hakkında onlardan korkarız, dememiş miydim? Yemin 
ederim ki, Dağatır onların yanında benden daha saygı değer biriydi.” 
dedi. Sonra da birçok hediye vererek Hz. Dıhye’yi gönderdi. 
 
Dıhye (r.a.), Medine’ye dönerken yolda çapulcuların saldırısına 
uğradı. Yanında bulunan her şeyi aldılar. Dıhye, Medine’ye elleri boş 
girdi. Hemen Resulullah’ın huzuruna çıktı. Olup bitenleri başından 
sonuna kadar nakletti. Rum hükümdarının mektubunu verdi. Peygamberimiz 
mektubu okudu. Sonra da şöyle buyurdu: 
 
“O bir müddet daha saltanatta kalacaktır. Mektubum yanlarında bulundukça onların saltanatı devam edecektir.” 
 
Saltanatının devam etmesinin bu mektuba bağlı olduğunu hükümdar da 
anlamış, Resûlullah’ın mektubunu atlas bir ipeğe sarıp altından bir 
borunun içine koyup saklamıştı. Bu mektubun saklanmasını kendinden 
sonra gelenlere de vasiyet etmişti. Gerçekten de öyle oldu; mektup 
kaybolduğunda, bu hanedan, saltanatı kaybetti. 
 
Hz. Dıhye, bundan sonra da Resûlullah’ın hizmetinde bulunmaya 
devam etti.  
 
Peygamberimizin vefatından sonra Dört Halife zamanında Allah
 ve Resûlü uğrunda hizmet etmekten geri durmadı. Hz. Ebû Bekir zamanında
 Suriye Seferi’ne katıldı. Hz. Ömer zamanında Yermük Savaşı’nda bulundu.
 Çok büyük kahramanlıklar gösterdi. Şam’ın fethinden sonra oraya 
yerleşti. Hicret’in 50. yılında, Hz. Muâviye’nin hilafeti zamanında 
vefat etti. 
 
İmparator Herakliyus, Dıhye’den (r.a.) sonra Peygamberimize (a.s.m.) 
bir mektup yazdı. İtimat edilen ve “Tenûhî” ismiyle tanınan birini 
Resûlullah’a (a.s.m.) gönderdi ve ona şu teklifte bulundu: 
 
“Bu mektubu o zata götür. Sözlerini dikkatle dinle. Sana söyleyeceği 
üç şey hususundaki sözleri iyice aklında tut, ezberle. Bu üç şey şudur: 
Bana gönderdiği mektuptan bahsedecek mi? Mektubumu okuyunca geceyi 
hatırlayacak mı? Sırtında seni şüpheye düşürecek bir şey var mı?” 
 
Tenûhî, hükümdarın mektubunu alarak yola koyuldu. Aylar süren 
yolculuktan sonra Tebük’te Resûlullah’a ulaştı. Resûlullah o 
sırada Ashâbıyla birlikte bir su kenarında sohbet etmekteydi. Önüne 
kadar gitti. Herakliyus’un mektubunu Resûlullah’a verip oraya oturdu.
 Resûl-i Ekrem mektubu alıp koynuna koydu. Sonra aralarında şöyle bir 
konuşma geçti: 
 
“Sen kimsin?” 
 
“Tenûhî’yim.” 
 
“Atanız İbrâhim’in dini olan Hanif dininden misin?” 
 
“Ben bir kavmin elçisiyim ve henüz o kavmin dinindenim. Elçisi 
olduğum milletin yanına dönmedikçe dinlerini de terk etmeyeceğim.” 
 
“Tenûhî kardeşim! Allah, dilediklerini doğru yola ulaştırır. Ben sizin hükümdarınıza bir mektup yazdım. Ona cevap vermedi.” 
 
Tenûhî, Resûlullah’ın son sözleriyle, hükümdarın sorduğu üç 
meseleden birisine cevap verdiğini anlamıştı. Hemen sadağından bir ok 
çıkararak, kılıcının kını üzerine not etti. 
 
Resûl-i Ekrem daha sonra hükümdardan gelen mektubu koynundan 
çıkararak, sol tarafında oturan Muâviye’ye verip okumasını istedi. Kral
 mektubunda söyle demekteydi: 
 
“Müttakiler için hazırlanmış, yeri ve göğü kaplayan büyük bir cennete beni çağırıyorsun. Peki, cehennem nerededir?” 
 
Resûlullah buna şöyle cevap verdi: 
 
“Fesûbhânallah! Peki, gündüz olunca gece nerededir?” 
 
Resûlullah bu sözüyle, Herakliyus’ün söylemiş olduğu ikinci 
meseleye de temas etmişti. Tenûhî bunu da hemen kılıcının kını üzerine 
yazdı. 
 
Mektubun okunması bittikten sonra Resûlullah, Tenûhî’yi, kendisini
 ağırlayacak olan Hz. Osman’a teslim etti. Kalkıp giderlerken Resûl-i 
Ekrem (a.s.m.) elçiye seslendi: “Ey Tenûhî, buraya gel.” Resûlullah 
sırtındaki elbisesini çıkararak “İşte, sana sorulan buradadır.” dedi ve
 iki kürek kemiği arasındaki nübüvvet mührünü Tenûhî’ye gösterdi. 
Böylelikle, kralın sorduğu üç meseleye de Peygamberimiz (a.s.m.) cevap 
vermişti. Tenûhî bütün bu olup bitenleri, gidip hükümdara anlattı. 
 
Bundan büyük bir kuvvet alan Herakliyus, Bizans’ın ileri gelenlerini 
Humus’taki sarayında topladı. Salonun bütün kapılarını kapattırarak 
şöyle konuştu: 
 
“Rum ülkesinin ileri gelenleri! Kurtuluşa ermek, kemale ulaşmak ve 
sahip olduğunuz yerlerde devamlı kalmak ister misiniz? Öyle ise, 
gelin, bu peygambere tabi olalım.” 
 
Bu sözleri işiten mutaassıp Rumlar âdeta hayvanlar gibi homurdanmaya 
ve bağrışıp çağrışmaya başladılar. Ayaklanarak kapılara koşuştular. 
Herakliyus mahzun, mükedder ve meyus bir şekilde, tekrar huzuruna 
getirilmelerini emretti. Onların nefretini görmüş, artık iman 
etmelerinden ümidini kesmişti. Saltanatını ve hayatını muhafaza 
endişesi, imanını açıklamasına mâni olmaktaydı. Tekrar toplanan Rum 
ileri gelenlerine şöyle dedi: 
 
“Biraz önceki sözlerimi, sizin dininize son derece bağlı olduğunuzu 
anlamak için söyledim! Gördüm ki, dininize gerçekten bağlı ve ondan 
razısınız…” 
 
Herakliyus bundan sonra bir daha etrafına Peygamberimizden ve İslamiyet’ten söz edemedi.[1]  
 
Cenab-ı Allah, Dıhyetü’l-Kelbî Hazretleri'nden ve diğer tüm Ashâb-ı Kirâm Efendilerimiz'den razı olsun. Bizleri de şehitlik mertebesiyle müjdelesin. Bu mübarek Sahabe Efendilerimiz'in şefaatlerine nail eylesin bizleri... Amin. 
<div>
 ___________________________________________
 
<div id="ftn1">

[1]Tabakât, 1: 258-259, 276. 4: 251; Müsned, 6: 262-263; Hz. Muhammed ve İslamiyet, 7: 38, 49.
</div>
</div>
<div>
<div>
Yazar: Sahabeler Ansiklopedisi</div>
<div>
</div>
</div>
</div>
</div>

Dıhyetü’l-Kelbî (R.A.)

Hz. Dıhye, Medineliydi. Asıl ismi “Dıhye bin Halife” idi. Fakat o, “Dıhyetü’l-Kelbî” ismiyle meşhur olmuştu. Sima olarak Ashâbın en g...

Devamı »

Dıhyetü’l-Kelbî (R.A.)

Yayınlar

Yorumlar

Kütüphane