Cennet'e Giden Yol: Hazret-i Ebû Ubeyde bin Cerrâh

Ebû Ubeyde bin Cerrâh (R.A.)

<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjc8tvzKpho1n43ZNxgCIrNOUMcR5pfXU_GsHPGWLFpMULT96dSXCzH9qjXc8n9hN9TTVCFLiOlZ9kNpz8qRww3KV5IX5KZH3HVCbDgXqIQZHrqVVZV-cJ1e99SMMCnS6VoKs0hcQKTdeC/s1600/Sahabeler159.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjc8tvzKpho1n43ZNxgCIrNOUMcR5pfXU_GsHPGWLFpMULT96dSXCzH9qjXc8n9hN9TTVCFLiOlZ9kNpz8qRww3KV5IX5KZH3HVCbDgXqIQZHrqVVZV-cJ1e99SMMCnS6VoKs0hcQKTdeC/s1600/Sahabeler159.jpg" width="640" /></a></div>
 
Dünyada iken cennetle müjdelenen 10 bahtiyardan birisi olan Ebû 
Ubeyde bin Cerrah (r.a.), İslam’a ilk gönül verenlerdendi. Asıl ismi 
“Âmir,” künyesi “Ebû Ubeyde”dir. Dedesine nispetle de “Ebû Ubeyde bin 
Cerrah” olarak meşhur olmuştur. Sülalesi yedinci karında Resûl-i 
Ekrem’e (Sallâllahû Aleyhi ve Sellem) ulaşmaktadır. 
 

Hz. Peygamber (Sallâllahû Aleyhi ve Sellem), “Her ümmetin bir emini vardır. Bu İslam 
ümmetinin de emini Ebû Ubeyde bin Cerrah’tır”[1] buyurarak onu övmüştü.  
 
Hatırlanacağı üzere, Peygamberimize verilen bir lakap da “el-Emîn” idi. 
Bu hadisiyle Peygamberimiz, kendisine ait bir sıfatı Ebû Ubeyde’ye 
vermiş oluyordu. Nitekim Ebû Ubeyde’nin Müslümanlar arasında lakabı 
“Eminü’l-Ümme” idi. 
 

Yemenliler, Peygamberimizden İslamiyet’i ve sünneti öğretecek bir 
kişiyi istediklerinde Resûlullah, Ebû Ubeyde Hazretleri’ni 
göndermişti. 
 
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihqd0wQ6YHx0ewi1SRe8mIDvoVF0jhewDtTNNPWmPuQ0_4VFNH3wiYHelFh7o0bRh7m4C8LB_86H_S0PGKqRx8MtdlU2PA7bosVETbZM0E6uQtS1UAXCF5kt-PBA-iWP0YiutvU6eEGYGg/s1600/EbuUbeydeBinCerrahHz3.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihqd0wQ6YHx0ewi1SRe8mIDvoVF0jhewDtTNNPWmPuQ0_4VFNH3wiYHelFh7o0bRh7m4C8LB_86H_S0PGKqRx8MtdlU2PA7bosVETbZM0E6uQtS1UAXCF5kt-PBA-iWP0YiutvU6eEGYGg/s1600/EbuUbeydeBinCerrahHz3.png" width="320" /></a></div>

Müslüman olduğunda genç yaşta baba ocağından ayrılmak mecburiyetinde 
kaldı. Müşrik babası, onu eve koymuyordu. Ailesiyle birlikte çok zor 
şartlar altında dinini yaşamaya çalıştı. Habeşistan’a hicret yolu 
açıldığında müşriklerin eza ve cefasından kurtulmak için oraya hicret 
etti. Daha sonra da Medine’ye hicret ederek Resûl-i Ekrem’e (Sallâllahû Aleyhi ve Sellem) 
kavuştu. Resûl-i Ekrem Efendimiz, Muhacirlerle Ensar’ı kardeş 
yaptığında Ebû Ubeyde’nin Medinelilerden kardeşi Sa’d bin Muâz’dı. 
 

Cesur bir sahabi ve kahraman bir mücahit olan Hz. Ebû Ubeyde, bütün 
savaşlarda Peygamberimizle birlikteydi. “İslam’ın en mühim savaşı” olan
 Bedir’de üstün gayret sarf etmişti. Kendisi müminlerin safında, babası
 Abdullah da müşriklerin arasındaydı. 
 
Babasıyla karşı karşıya geldi. 
Babası peşini bırakmıyordu. Öldürmek için fırsat kolluyordu. Ebû Ubeyde 
ise, müşrik babasının kanını dökmemek için değişik yerlere geçiyordu. 
Fakat bir türlü elinden kurtulamıyordu. Nihayet babasını dinine feda 
etti. 
 
Bu hadise üzerine, “Allah’a ve ahiret gününe iman edenlerin, 
babaları veya oğulları veya kardeşleri veya soyu sopu, aşiretleri olsa 
da yine Allah ve Peygamber’ini düşman tutanlara dostluk ettiğini 
göremezsin.” [2] âyet-i kerimesi nazil oldu. 
 

Uhud Savaşı’nda müşrikler Resûl-i Ekrem Efendimizin üzerine hücum 
etmişler, yüzünü yaralamışlar, mübarek dişlerini kırmışlardı. 
Peygamberimizin miğferinden kopan iki halka yüzlerine batmıştı. Hz. Ebû 
Ubeyde, Resûlullah’ı bu hâlde görünce dayanamamış, Peygamberimizin 
yüzüne batan halkaları dişleriyle çekerek çıkarmıştı. Bu yüzden ön 
dişlerinden ikisi kırılmıştı. [3]  
 
Daha sonra Resûl-i Ekrem’le (Sallâllahû Aleyhi ve Sellem) birlikte bütün gazalara katıldı. Her birinde üstün fedakârlık numuneleri sergiledi. 
 

Ebû Ubeyde temiz kalpli bir insandı. Resûl-i Ekrem’den aldığı bir 
emre nefsini feda eder derecede feragat gösterirdi. Selâsil Vakası’nda 
Amr İbn Âs’ın, Ebû Ubeyde’ye yanındakilerle birlikte kendi idaresine 
girmesi yolunda yaptığı teklife itiraz etmemişti. Ona Resûl-i Ekrem’in 
“Amr İbn Âs ile ihtilaf çıkarma.” sözünü hatırlatarak, “Sen beni 
dinlemezsen de, ben seni dinlerim.” demiş, onun emrinde hareket etmişti. 
 

Hz. Peygamber onu Habat Gazvesi’ne memur ettiğinde 300 sahabiyle yola
 çıktı. Yolda erzak bitince, 200 hurmayla birkaç gün idare ettiler. 
Bütün yiyecekleri bitip de sahile varmışlardı ki, koca bir balığın 
kıyıya vurmuş olduğunu gördüler. Ondan günlerce yediler. Daha sonra Ebû 
Ubeyde Hazretleri, müşriklerin kervanını gözetlemek için emrine verilen
 birliği, vazifesini bitirdikten sonra sağ salim geri getirdi. 
 

Resûl-i Ekrem’in irtihâlinden sonra hilafet meselesinde müminler 
halifeliğe Hz. Ebû Bekir, Ömer ve Ebû Ubeyde’yi layık görüyorlardı. Hz. 
Peygamber bir hadis-i şeriflerinde Hz. Ebû Bekir ve Ömer’den sonra, Ebû 
Ubeyde için de, “Ne iyi adamdır…” [4] buyurmuştu.  
 
Hz. Ebû Bekir, Hz. 
Ömer’le Ebû Ubeyde’yi elleriyle tutarak, müminlerin, ikisinden birisini 
halife seçmelerini teklif etmişti. Hz. Ebû Bekir’i kendilerine tercih 
eden bu iki zat, onun seçilmesine karar verdiler. 
 

Hz. Ebû Ubeyde, idaresi, dirayeti, üstün aklı ve zekâsı ile, ümmet 
arasında temayüz etmişti. Hz. Ömer kendisinden sonra halifeliğe en layık
 kimse olarak Ebû Ubeyde’yi görüyordu. 
 
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZ-zY08Jby3gKZm-_A4mR6bxAeIes68p2MeWOgiaZ-J1MQrqy8vNVyQP2lFOXUNfd66Uz47bc1EYCbQCFV2nen8BzFsy7H15xn7V3XyV-LYkALVzA7PR6mdwClhnUXFcalNSawfh-cBbUp/s1600/EbuUbeydeBinCerrahHz2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="236" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZ-zY08Jby3gKZm-_A4mR6bxAeIes68p2MeWOgiaZ-J1MQrqy8vNVyQP2lFOXUNfd66Uz47bc1EYCbQCFV2nen8BzFsy7H15xn7V3XyV-LYkALVzA7PR6mdwClhnUXFcalNSawfh-cBbUp/s1600/EbuUbeydeBinCerrahHz2.jpg" width="320" /></a></div>

Hz. Ebû Bekir’in hilafete geçmesinden sonra Ebû Ubeyde Hazretleri, 
Şam ve civarının fethi için vazifelendirildi. Başta Humus ve Şam olmak 
üzere Antakya’ya kadar olan yerleri, Hz. Ebû Ubeyde’nin kumandasındaki 
İslam mücahitleri fethetti. Daha sonra Kudüs’ü muhasara eden Ebû 
Ubeyde, Kudüslüleri sulhe razı etti. Fakat Kudüslüler barış akdinin Hz. 
Ömer’in bulunmasıyla mümkün olacağını söylediler. Medine’ye haber 
gönderen Ebû Ubeyde, Hz. Ömer’i davet etti. Hz. Ömer de yerine Hz. 
Ali’yi vekil bırakarak Kudüs’e varmak için yola çıktı. Günler süren 
meşakkatli yolculuktan sonra Kudüs’e vardı. Kudüs’ün anahtarını teslim 
aldı. [5]  
 
Hz. Ömer devrinde Müslümanlar arasında kıtlık baş göstermişti. 
Hz. Ömer, valilerden yardım talep etti. Ona ilk yardım eden, Hz. Ebû 
Ubeyde oldu. Şam valisi olan Hz. Ebû Ubeyde, 4000 yük zahireyi bizzat 
Medine’ye kadar götürerek Medine civarındaki Müslümanlara taksim etti. 
 

Hz. Ebû Ubeyde çok sade bir hayat yaşardı. Onun bu husustaki ölçüsü, 
Peygamberimizin, “Sizden en çok sevdiklerim ve en yakınlarım, bana 
benden ayrıldıkları hâl üzere ulaşanlardır.” hadisiydi. [6]  
 
Hz. Ömer, halifeliği sırasında Şam ve civarında çıkan veba 
hastalığını yerinde görüp incelemek üzere Şam’a gitmişti. Etrafına 
toplanan şehrin ileri gelenlerinden, “Kardeşim Ebû Ubeyde nerede?” diye
 sorduğunda, “Şimdi gelir.” dediler. Az sonra Ebû Ubeyde bir deve 
üzerinde geldi. 
 

Hz. Ömer, Ebû Ubeyde Hazretleri’ne, kendisini evine davet etmesini 
söyledi. Valinin yaşayışını gözleriyle görmek istiyordu. Birlikte eve 
geldiler. İçeriye giren müminlerin emîri, evin içinde kılıcı, zırhı ve 
birkaç parça da ev eşyasını gördü. Bunun üzerine Hz. Ömer, “Senin 
bunlardan başka bir şeyin yok mu?” diye sorunca, “Bunlar benim 
ihtiyacım için kâfidir.” diye cevap verdi. Gözleri yaşla dolan Hz. Ömer,
 “Ey Ebû Ubeyde, dünya herkesi değiştirdi, ama seni değiştiremedi.” 
buyurdu. [7]  
 
Ebû Ubeyde (r.a.) her bakımdan fazilet timsali bir sahabiydi. 
Allah’tan çok korkar, Resûl’ünün sünneti üzere hareket ederdi. Onun 
bütün hareketlerinde Allah korkusu hâkimdi. Son derece mütevaziydi. 
Şam’da vali iken şöyle diyordu: 
 

“Ben Kureyşliyim. Fakat teni kırmızı veya siyah biri yoktur ki, takva
 itibarıyla benden üstün olsun da, ben ‘Keşke bu adamın bedeni içinde 
ben olsaydım!’ demeyeyim.” 

  
Hz. Ebû Ubeyde son derece cömertti. Elinde avucunda ne varsa 
muhtaçlara dağıtırdı.  
 
Bir defasında Hz. Ömer kendisine 4000 dirhem 
göndermişti. Elçiye de, “Dikkat et, bakalım parayı ne yapacak?!” diye 
tembih etti. Elçi parayı teslim ettiğinde Hz. Ebû Ubeyde bütün parayı 
muhtaçlara dağıttı. 
 
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjiPk140oQiA6RP5ERrY8vyC5LYkAUmYU4jVkwwUZMnsXX-5R0NeGpgkj7GbQ9C0bJ0ivoUJmJIWip_Tu2AIYQAyJ4P_IaifRgKWlDi6O5LOB0Tw4Doj5InzWbx1ymUHw5g1HSh4Z5hK9Vg/s1600/EbuUbeydeBinCerrahHz1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjiPk140oQiA6RP5ERrY8vyC5LYkAUmYU4jVkwwUZMnsXX-5R0NeGpgkj7GbQ9C0bJ0ivoUJmJIWip_Tu2AIYQAyJ4P_IaifRgKWlDi6O5LOB0Tw4Doj5InzWbx1ymUHw5g1HSh4Z5hK9Vg/s1600/EbuUbeydeBinCerrahHz1.jpg" width="320" /></a></div>
Vazifesine bütün canıyla bağlı olan ve Resûlullah sevgisiyle coşan
 Ebû Ubeyde (r.a.), idaresi altındakileri öz evlatları gibi gözetirdi. 
Onun merhamet ve şefkati sadece Müslümanları değil, idaresi altında 
bulunan Hıristiyanları dahi içine almıştı. Bu sebeple Hıristiyanlar da 
ona hizmet ederler, düşman hareketlerini kontrol ederek ona malumat 
verirlerdi. Ebû Ubeyde bin Cerrah, Hicret’in 18. yılında 58 yaşındayken taundan vefat etti. Cenab-ı Allah, Ebû Ubeyde bin Cerrâh Hazretleri'nden ve diğer tüm Ashâb-ı Kirâm Efendilerimiz'den razı olsun. Bizleri de şehitlik mertebesiyle müjdelesin. Bu mübarek Sahabe Efendilerimiz'in şefaatlerine nail eylesin bizleri... Amin. 
 
 

_______________________________ 
[1]Tirmizî, Menâkıb: 33. 
[2]Mücâdele Sûresi, 22. 
[3]Üsdü’l-Gàbe, 3: 85. 
[4]Tirmizî, Menâkıb: 33. 
[5]Asr-ı Saadet, 2: 66. 
[6]Müsned, 1: 196. 
[7]İsâbe, 2: 254; Üsdü’l-Gàbe, 3: 85. 

Yazar: Sahabeler Ansiklopedisi

Ebû Ubeyde bin Cerrâh (R.A.)

Dünyada iken cennetle müjdelenen 10 bahtiyardan birisi olan Ebû Ubeyde bin Cerrah (r.a.), İslam’a ilk gönül verenlerdendi. Asıl ismi “Â...

Devamı »

Ebû Ubeyde bin Cerrâh (R.A.)

Yayınlar

Yorumlar

Kütüphane